Lenfödem egzersizleri; Lenfatik sıvıların hücreler arası dokularda, çoğunlukla da kol ve bacakların eklem aralarında birikerek şişkinlik yapması lenfödem olarak adlandırılmaktadır. Günlük egzersizler, lenfatik sıvıların hareket etmesini sağlayarak eklemler arasında birikmesinin önünü alır ve biriken sıvıların boşalmasını sağlar. Bu yüzden lenfödem tedavisinde egzersizler tamamlayıcı tedavi yöntemlerinden biridir.
Ödem birikmesi çoğunlukla lenf bezlerinin düzgün çalışmadığı metabolik hastalıkların bir sonucu olarak ortaya çıkar dolayısıyla esas tedavi yöntemleri lenf bezlerinde bozulmaya neden olan hastalığın iyileştirilmesine yöneliktir. Sadece egzersizler tek başına tedavide etki sağlamaz. Lenfödem şikâyeti olan kişiler, uygun kontrolleri yaparak ödeme neden olan esas sorunu tespit etmeli, doktorun uygun gördüğü tedavi ile egzersizleri günlük olarak uygulamalıdırlar.
Lenfödem egzersizleri tedavinin çeşidi ve sürece bağlı olarak 6 farklı türdedir. Bunlar;
- Tedavi edici egzersizler
- Aerobik egzersizler
- Kuvvetlendirme ve endurans egzersizler
- Pompalayıcı egzersizler
- Germe egzersizleri
- Gevşeme egzesizleridir.
Fizik tedavi sürecinde doktorun uygun gördüğü bu egzersizler dışında, Pilates, Yoga, Tai-Chi ve su içi egzersizleri de lenfödem egzersizleri için uygun olan egzersizler arasında önerilmektedir.
Lenfödem tedavi edici egzersizler
Ritmik kas gruplarını harekete geçirmeyi amaçlayan egzersiz türleridir.
Sıklıkla nefes egzersizleri ile kombine edilir. Amaç lenflere kan pompalayan damarlardaki kan akışı hızını arttırmaktır. Kasların ritmik olarak kasılıp gevşemesini baz alır.
Aerobik egzersizler; Büyük kas gruplarını çalıştıran, kalp ve solunum hızını arttıran egzersiz türleridir. Kasların oluşturduğu pozitif basınç biriken lend sıvılarının boşaltılmasında etkili olmaktadır. Tedavide aşamalı olarak uygulanır. Aşırı kilolu hastalarda kilo kontrolünü de sağlamak amaçlı uygulanır. Aerobik egzersizlerle birlikte yürüme, yüzme, koşma, bisiklet sürme gibi aktiviteler de önerilmektedir.
Kuvvetlendirme ve endurans egzersizler; Genel vücut sağlığını güçlendirmek için uygulanan egzersizlerdir. Sadece kol bacak lenflerindeki şişkinliklerde değil, tüm vücuda yayılmış olan şişkinliklerin tedavisinde uygulanır. Kardiovasküler efor ile lenf damarlarındaki düz kas kontraksiyonunu arttırır. Kasların fonksiyonel kapasitesini ve yorgunluğa olan dirençlerini yükseltir. Bu tarz egzersizlerde ağırlıklar kullanılmakta ve vücut ağırlığı etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Endurans egzersizler seviye belirlenerek başlatılır, zaman içinde seviye kademeli olarak yükseltilir.
Germe egzersizleri; Fibrozis dokunun gevşetilmesini amaçlayan ve lenf akışının uyarılmasını sağlayan egzersizlerdir. Kasları ve konnektif dokuyu gererek eklem açıklığını arttırır ve korur. Lenfödemi hastalarına çoğunlukla önerilen egzersizler germe egzersizleridir. Fakat radyogen fibrozis hastalarında kesinlikle önerilmez.
Gevşeme egzersizleri; Çoğunlukla germe egzersizleri sonrası uygulanan egzersizlerdir. Eklemlerin korunmasına yönelik olarak uygulanırlar.
Pompalayıcı egzersizler; Vücudun doğal pompalama mekanizmasını harekete geçiren egzersizlerdir. Lenfatik sıvıların basınç yoluyla dolaşım sistemine katılmasını amaçlar.
